Sưng mắt là một vấn đề phổ biến ở heo, đặc biệt là heo con. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, từ nhiễm trùng, chấn thương đến thiếu dinh dưỡng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, sưng mắt có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất chăn nuôi.
Nguyên Nhân Khiến Heo Bị Sưng Mắt
Bệnh truyền nhiễm
Bệnh truyền nhiễm là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây sưng mắt ở heo. Các tác nhân gây bệnh có thể là vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng. Một số bệnh truyền nhiễm thường liên quan đến sưng mắt ở heo gồm:
- Bệnh phù đầu do E. coli: Thường xảy ra ở heo con sau cai sữa (3–10 tuần tuổi), do E. coli sinh độc tố Shiga làm tổn thương mạch máu, gây sưng phù vùng đầu, mắt, thần kinh bất thường và có thể tử vong nhanh.

- Viêm màng não do Streptococcus suis: Gặp ở heo từ 4–12 tuần tuổi, gây sốt cao, co giật, sưng mắt do tăng áp lực nội sọ, kèm viêm khớp và viêm phổi trong một số trường hợp.
- Nhiễm Mycoplasma hyorhinis và M. hyosynoviae (Bệnh viêm phổi – viêm màng phổi): M. hyorhinis thường xuất hiện ở heo con 3–10 tuần tuổi, trong khi M. hyosynoviae ảnh hưởng chủ yếu đến heo thịt 10–24 tuần tuổi, gây viêm kết mạc, chảy nước mắt, viêm khớp, khó vận động.
- Dịch tả heo cổ điển (CSF): Ảnh hưởng đến heo ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là heo con chưa có miễn dịch, gây sốt, xuất huyết quanh mắt, viêm kết mạc, có thể kèm xuất huyết đa cơ quan.
- Viêm kết mạc do Chlamydia suis: Thường thấy ở heo thịt và heo nái, gây đỏ mắt, chảy nước mắt kéo dài, nhạy cảm ánh sáng, có thể lan sang đường sinh dục.
Chấn thương
Chấn thương là một nguyên nhân phổ biến khác dẫn đến sưng mắt ở heo. Các chấn thương có thể xảy ra do:
-
Va chạm với chuồng trại hoặc vật cứng, sắc nhọn: Trong quá trình di chuyển, đặc biệt khi heo bị hoảng sợ hoặc tranh giành thức ăn, chúng có thể va đập vào thành chuồng, thanh chắn hoặc các vật sắc nhọn, gây xây xát, bầm tím hoặc tổn thương giác mạc.
-
Xung đột giữa các cá thể trong đàn: Heo có bản năng cạnh tranh, đặc biệt khi phân chia thứ bậc trong đàn hoặc tranh giành thức ăn, nước uống. Những cú cắn, húc đầu có thể gây trầy xước vùng mắt, bầm tím hoặc thậm chí làm vỡ nhãn cầu trong những trường hợp nghiêm trọng.
-
Dị vật xâm nhập vào mắt: Cát, bụi, rơm, mùn cưa hoặc các mảnh vụn từ nền chuồng có thể bay vào mắt, gây kích ứng giác mạc, chảy nước mắt và viêm kết mạc. Nếu không được loại bỏ kịp thời, dị vật có thể dẫn đến loét giác mạc hoặc nhiễm trùng thứ phát.
Dị ứng
Dị ứng cũng là một nguyên nhân phổ biến gây sưng mắt ở heo, thường xuất phát từ các tác nhân môi trường hoặc phản ứng quá mẫn với một số thành phần trong thức ăn, thuốc hoặc vaccine. Một số yếu tố có thể gây dị ứng ở heo bao gồm:
- Thức ăn có thành phần gây kích ứng: Một số loại thức ăn chứa thành phần lạ hoặc chất bảo quản có thể gây phản ứng dị ứng, làm mắt heo sưng đỏ, ngứa và chảy nước mắt liên tục.
- Khói, bụi và hóa chất trong chuồng trại: Môi trường chuồng trại không đảm bảo thông thoáng, có nhiều bụi bẩn hoặc sử dụng hóa chất khử trùng nồng độ cao có thể gây kích ứng mắt, làm heo bị viêm kết mạc.
- Phản ứng quá mẫn với thuốc hoặc vaccine: Một số loại thuốc kháng sinh, vaccine hoặc chất bổ sung có thể gây phản ứng dị ứng ở một số cá thể heo nhạy cảm, dẫn đến hiện tượng sưng mắt, chảy nước mắt và nổi mẩn đỏ.
Thiếu hụt dinh dưỡng
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe mắt. Thiếu hụt một số vitamin và khoáng chất có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, dẫn đến tình trạng sưng mắt. Các chất dinh dưỡng quan trọng bao gồm:
- Vitamin A: Thiếu hụt có thể gây khô mắt, giảm khả năng nhìn và dễ viêm nhiễm.
- Vitamin C và E: Giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ mắt khỏi các tác nhân oxy hóa.
- Khoáng chất như sắt, kẽm, đồng, mangan, iốt, selen: Đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể của mắt.
Biến Chứng Của Tình Trạng Heo Bị Sưng Mắt
Nếu không được xử lý kịp thời, sưng mắt ở heo có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và hiệu quả chăn nuôi.
Giảm thị lực và nguy cơ mù lòa
- Sưng mắt kéo dài có thể gây viêm kết mạc mạn tính, tổn thương giác mạc hoặc loét giác mạc.
- Nặng hơn, nếu nhiễm trùng xâm nhập sâu vào nội nhãn, có thể gây viêm mống mắt – thể mi, tăng nhãn áp và dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.
- Giảm thị lực ảnh hưởng đến khả năng định hướng, tìm kiếm thức ăn, giao phối và phản xạ tự vệ của heo, đặc biệt trong điều kiện chuồng trại đông đúc.
Nhiễm trùng toàn thân và nhiễm trùng huyết
- Vi khuẩn từ mắt có thể lan vào máu, gây nhiễm trùng huyết hoặc viêm toàn thân, đặc biệt với các tác nhân như Streptococcus suis, E. coli, Mycoplasma spp.
- Triệu chứng gồm sốt cao, run rẩy, suy nhược, bỏ ăn, tiêu chảy, khó thở, viêm phổi, viêm khớp và có thể tử vong nhanh nếu không can thiệp kịp thời.
- Một số bệnh như viêm màng não do S. suis có thể làm tăng áp lực nội sọ, gây co giật, mất cân bằng vận động.
Ảnh hưởng đến năng suất chăn nuôi và chất lượng thịt
- Heo bị nhiễm trùng hoặc viêm kéo dài sẽ chậm lớn, giảm tăng trọng do kém ăn, căng thẳng và đau đớn.
- Trong trường hợp viêm hệ thống, sự phát triển cơ bắp bị ảnh hưởng, làm giảm tỷ lệ thịt nạc, chất lượng thịt kém (pH thịt bất thường, màu sắc nhạt hoặc xuất huyết trong mô).
- Heo mắc bệnh kéo dài còn dễ bị loại thải sớm hoặc có tỷ lệ hao hụt cao trong đàn, ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của trại chăn nuôi.
Cách Khắc Phục Và Phòng Ngừa Heo Bị Sưng Mắt
Để bảo vệ sức khỏe của heo và giảm thiểu nguy cơ sưng mắt, cần áp dụng các biện pháp sau:
Chẩn đoán và xác định nguyên nhân
Quan sát triệu chứng và xem xét các yếu tố như môi trường, chế độ ăn uống, tiền sử bệnh để xác định nguyên nhân gây bệnh. Nếu cần thiết, có thể thực hiện các xét nghiệm như xét nghiệm máu, phân, dịch màng phổi để đưa ra chẩn đoán chính xác.
Cải thiện môi trường chăn nuôi
- Đảm bảo chuồng trại luôn sạch sẽ, thoáng mát, tránh bụi bẩn, khói độc và hóa chất độc hại.
- Kiểm soát côn trùng và ký sinh trùng bằng các biện pháp vệ sinh và thuốc diệt côn trùng phù hợp.
- Định kỳ sát trùng chuồng trại bằng các sản phẩm như ALL CID WSP để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Cung cấp chế độ dinh dưỡng đầy đủ: Bổ sung đầy đủ các vitamin và khoáng chất cần thiết trong khẩu phần ăn để giúp tăng cường sức khỏe mắt và hệ miễn dịch của heo.
Tiêm phòng và kiểm soát dịch bệnh: Thực hiện tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch trình và kiểm tra sức khỏe định kỳ cho heo để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh lý.
Điều trị kịp thời khi heo bị sưng mắt:
Khi heo bị sưng mắt do nhiễm khuẩn nặng, việc kết hợp KETOFEN INJ và CEFWIN 72H giúp giảm viêm, giảm đau và kiểm soát nhiễm trùng hiệu quả, từ đó tăng tốc độ hồi phục. Phác đồ này đặc biệt hiệu quả trong các trường hợp sưng mắt do nhiễm khuẩn nặng, bao gồm:
- Bệnh phù đầu do E. coli: Gây sưng phù vùng đầu, mắt do độc tố tổn thương mạch máu, có thể dẫn đến tử vong nhanh.
- Nhiễm trùng huyết, viêm màng não do Streptococcus suis: Gây sốt cao, co giật, sưng mắt do tăng áp lực nội sọ.
- Bệnh viêm phổi – viêm màng phổi do Mycoplasma hyorhinis và M. hyosynoviae: Gây viêm kết mạc, chảy nước mắt, có thể kèm viêm khớp.


Kết luận
Khi áp dụng các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả, heo sẽ nhanh chóng hồi phục, giảm đau đớn, tránh biến chứng nguy hiểm và tăng hiệu suất chăn nuôi. Điều này giúp người nuôi heo cải thiện hiệu quả kinh tế và đảm bảo chất lượng thịt tốt hơn.
——————————————
Hơn 20 năm hình thành và phát triển ALL WAYS tự hào là thành viên của MEBIPHA, MEBI GROUP
CÔNG TY TNHH ALL WAYS – Sản phẩm thuốc thú y dẫn đầu hiệu quả kinh tế.
Hotline: 0982.672.372
Facebook: https://www.facebook.com/allways.asia
Website: https://allways.asia/
Địa chỉ VP: 965/36/9A Quang Trung, P.14, Q. Gò Vấp, Tp. HCM