Heo nái mới đẻ bỏ ăn là hiện tượng không hiếm gặp trong chăn nuôi, nhưng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như mất sữa, suy kiệt sức khỏe heo mẹ, ảnh hưởng đến sự phát triển và tỷ lệ sống của đàn con. Tình trạng này có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như stress sau sinh, rối loạn tiêu hóa, viêm vú, viêm tử cung hoặc thiếu hụt dinh dưỡng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách nhận biết các dấu hiệu, nguyên nhân phổ biến và hướng dẫn xử lý hiệu quả giúp bà con bảo vệ sức khỏe đàn heo và nâng cao năng suất chăn nuôi.
Nguyên nhân khiến heo nái mới đẻ có biểu hiện bỏ ăn
Heo nái sau khi sinh có thể xuất hiện hiện tượng bỏ ăn do nhiều nguyên nhân liên quan đến sinh lý, môi trường và bệnh lý. Cụ thể:
Stress hậu sản: Quá trình sinh đẻ là một tác động sinh lý mạnh, có thể gây căng thẳng cho heo nái, đặc biệt trong các trường hợp đẻ khó, can thiệp thủ công hoặc thay đổi môi trường đột ngột (chuyển chuồng, thay đổi điều kiện nuôi). Stress làm rối loạn hoạt động thần kinh – nội tiết, ảnh hưởng đến hành vi ăn uống và khả năng chăm sóc con non.
Rối loạn tiêu hóa: Sau khi sinh, hệ tiêu hóa của heo nái trở nên nhạy cảm, dễ bị ảnh hưởng bởi chế độ dinh dưỡng không hợp lý. Việc thay đổi khẩu phần đột ngột, sử dụng thức ăn kém chất lượng, bị ôi thiu, nhiễm nấm mốc hoặc chứa độc tố (như aflatoxin) có thể gây tiêu chảy hoặc khó tiêu, làm giảm cảm giác ngon miệng và giảm lượng thức ăn tiêu thụ.
Các bệnh lý hậu sản: Các bệnh thường gặp như viêm tử cung, viêm vú và nhiễm trùng sau sinh là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến giảm ăn ở heo nái. Các tình trạng này không chỉ gây đau đớn mà còn khiến heo nái sốt, mệt mỏi, giảm tiết sữa và ảnh hưởng đến khả năng nuôi con. Trong một số trường hợp, viêm tử cung nặng có thể gây nhiễm trùng toàn thân, đe dọa đến tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời.
Thiếu hụt dinh dưỡng: Sau sinh, nhu cầu về các vi chất dinh dưỡng như canxi, phốt pho, vitamin D, B và các khoáng chất vi lượng tăng cao. Thiếu hụt các chất này có thể dẫn đến các rối loạn chuyển hóa, đặc biệt là hạ canxi huyết, làm giảm khả năng vận động, rối loạn thần kinh và suy giảm cảm giác thèm ăn.
Yếu tố môi trường: Nhiệt độ chuồng nuôi không phù hợp (quá cao hoặc quá thấp), độ ẩm và thông khí kém đều có thể làm tăng mức độ stress và giảm khả năng thích nghi của heo nái sau sinh. Điều kiện môi trường không thuận lợi cũng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và hành vi tiêu thụ thức ăn.
Triệu chứng lâm sàng khi heo nái mới đẻ bỏ ăn
Tình trạng heo nái mới đẻ bỏ ăn là một biểu hiện bất thường, có thể là dấu hiệu của các rối loạn sinh lý, bệnh lý nghiêm trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất sinh sản cũng như sự phát triển của heo con. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
Sút cân nhanh chóng: Do không dung nạp được thức ăn hoặc tiêu thụ không đủ khẩu phần dinh dưỡng, heo nái có thể giảm trọng lượng cơ thể rõ rệt chỉ trong vài ngày sau sinh.
Tăng thân nhiệt: Heo nái có thể xuất hiện hiện tượng sốt, với nhiệt độ cơ thể dao động trong khoảng từ 39°C đến 41°C, tùy theo nguyên nhân gây bệnh. Sốt là một dấu hiệu quan trọng cần được theo dõi thường xuyên trong giai đoạn hậu sản.
Lờ đờ, giảm vận động: Heo nái trở nên uể oải, ít đi lại, thường nằm một chỗ, phản ứng kém với các kích thích bên ngoài. Đây là chỉ dấu cho thấy sức khỏe toàn thân đang suy giảm.
Giảm hoặc mất khả năng tiết sữa: Do ảnh hưởng của stress, bệnh lý hoặc suy dinh dưỡng, tuyến vú có thể giảm tiết sữa hoặc ngưng hoạt động hoàn toàn, gây khó khăn cho quá trình nuôi con.
Ngoài các biểu hiện chung, một số bệnh lý cụ thể có thể đi kèm các triệu chứng lâm sàng đặc thù:
- Viêm tử cung: Thường thấy dịch tiết âm đạo bất thường như dịch nhầy đục hoặc có mủ, kèm theo sốt cao (trên 40°C), sưng vùng bụng dưới, có thể mất sữa. Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển thành nhiễm trùng huyết.
- Viêm vú (Mastitis): Vú heo nái có biểu hiện sưng nóng, đỏ, đau khi chạm vào; sữa có thể vón cục, đổi màu hoặc ngừng tiết hoàn toàn. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây mất sữa và suy kiệt nhanh ở Heo nái hậu sản.
- Mất sữa hoàn toàn: Khi tuyến vú bị teo nhỏ, mềm nhũn và không còn tiết sữa, heo con sẽ bú không đủ, dẫn đến suy dinh dưỡng, tiêu chảy, còi cọc và tăng tỷ lệ chết sơ sinh.\
- Rối loạn tiêu hóa: Heo nái có thể xuất hiện tiêu chảy, đau bụng, trướng hơi do thức ăn không phù hợp hoặc nhiễm vi sinh vật gây bệnh trong đường ruột. Tình trạng này khiến heo càng thêm chán ăn, mất nước và rối loạn điện giải.
Cách điều trị khi heo nái bỏ ăn
Tình trạng heo nái mới đẻ bỏ ăn trong giai đoạn hậu sản cần được xử lý khẩn trương nhằm hạn chế tác động tiêu cực đến sức khỏe của heo mẹ cũng như sự phát triển của đàn con. Việc can thiệp hiệu quả đòi hỏi chẩn đoán chính xác nguyên nhân và áp dụng các phác đồ điều trị phù hợp dưới sự hướng dẫn của bác sĩ thú y.
Thăm khám và chẩn đoán nguyên nhân
Ngay khi phát hiện heo nái có biểu hiện bỏ ăn, người chăn nuôi cần liên hệ bác sĩ thú y để tiến hành thăm khám lâm sàng, kết hợp với các xét nghiệm cần thiết (kiểm tra thân nhiệt, màu sắc dịch tiết âm đạo, tình trạng tuyến vú, phân, nước tiểu, v.v.). Việc xác định đúng nguyên nhâ, dù là stress, nhiễm trùng hậu sản, viêm vú, viêm tử cung hay rối loạn tiêu hóa là cơ sở để lựa chọn hướng điều trị chính xác.
Phác đồ điều trị hỗ trợ và đặc hiệu
Tùy vào nguyên nhân cụ thể, bác sĩ thú y có thể chỉ định một số loại thuốc như:
- Thuốc hạ sốt, kháng viêm, giảm đau: KETOFEN INJ (liều dùng 1ml/10kg thể trọng) giúp kiểm soát thân nhiệt, giảm viêm, đồng thời làm dịu các cơn đau, hỗ trợ quá trình hồi phục.
- Thuốc tăng cường sức đề kháng và trợ sức: TĂNG LỰC NUMBER 1 INJ (liều tương đương 1ml/10-15kg thể trọng) thường được chỉ định để cải thiện tình trạng mệt mỏi, tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện cảm giác thèm ăn.
- Kháng sinh phổ rộng: CEF QUIN LA (1ml/15kg thể trọng) hiệu quả trong điều trị các trường hợp viêm vú, viêm tử cung và các nhiễm khuẩn toàn thân.
Liệu trình điều trị thường kéo dài từ 2–3 ngày, tùy theo mức độ nghiêm trọng.
Chăm sóc hỗ trợ và phục hồi dinh dưỡng
Bổ sung dinh dưỡng: Cần điều chỉnh khẩu phần ăn cho heo nái, bổ sung các vi chất thiết yếu như vitamin A, D, E, canxi, sắt, kẽm để thúc đẩy quá trình hồi phục và kích thích sự thèm ăn. Có thể sử dụng các sản phẩm bổ sung dạng tiêm hoặc trộn vào thức ăn.
Cải thiện điều kiện chuồng trại: Đảm bảo chuồng trại khô ráo, sạch sẽ, thông thoáng và duy trì nhiệt độ ổn định để giảm stress cho heo nái.
Theo dõi và phòng bệnh: Tăng cường theo dõi sức khỏe heo nái trong giai đoạn sau sinh, đặc biệt là các dấu hiệu của viêm nhiễm và suy kiệt. Đồng thời, thực hiện đầy đủ các chương trình tiêm phòng trước và sau khi đẻ để phòng ngừa các bệnh lý phổ biến như E.coli, PRRS, viêm vú – viêm tử cung.
Kết luận
Việc phát hiện sớm và xác định đúng nguyên nhân khiến heo nái mới đẻ bỏ ăn là rất quan trọng để can thiệp kịp thời. Người chăn nuôi cần chú ý đến các triệu chứng như sốt, viêm vú, tiêu chảy… để có hướng xử lý phù hợp. Điều trị nên tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ thú y, kết hợp với điều chỉnh khẩu phần ăn, bổ sung dinh dưỡng, duy trì chuồng trại sạch sẽ và thông thoáng. Ngoài ra, tiêm phòng đầy đủ và theo dõi sức khỏe thường xuyên sẽ giúp ngăn ngừa tái phát, đảm bảo sức khỏe cho heo nái và nâng cao hiệu quả chăn nuôi.
——————————————
Hơn 20 năm hình thành và phát triển ALL WAYS tự hào là thành viên của MEBIPHA, MEBI GROUP
CÔNG TY TNHH ALL WAYS – Sản phẩm thuốc thú y dẫn đầu hiệu quả kinh tế.
Hotline: 0982.672.372
Facebook: https://www.facebook.com/allways.asia
Website: https://allways.asia/
Địa chỉ VP: 965/36/9A Quang Trung, P.14, Q. Gò Vấp, Tp. HCM
